De HDD is een opslagmedium die bestaat uit een metalen box van 2,5 inch of 3,5 inch. Hierin zitten een aantal draaiende schijven (platters) en beweegbare armen (actuator) waar lees- en schrijf-koppen op zitten. Op de platters zit een magnetisch materiaal dat ervoor zorgt dat gegevens als digitale data in bits wordt opgeslagen. Boven de platters zitten direct de lees- en schrijfkoppen, deze zijn in staat om de digitale data te lezen en te schrijven. De snelheid van het lezen en schrijven ligt tussen de 50 en 120 Megabits per seconde (MBit/s).

Een schijf is ingedeeld in tracks en sectoren. Tracks zijn de cirkels van de schijf. Als je de schijf dan verdeelt in een aantal taartpunten, dan noemen we dit gedeelte van de track een sector. Iedere sector bevat een vast aantal bytes, meestal 256 of 512 bytes. Het start- en eindpunt van elke sector wordt op de schijf geschreven. Door de HDD te formatteren wordt de schijf voorzien van opslagstructuren voor data.

Alle schijven hebben een verschillende rotatiesnelheid. Deze snelheid wordt Revolutions Per Minute (RPM) genoemd. Het is hoe hoger het aantal RPM, hoe sneller de gegevens op de schijf gelezen kunnen worden die je zoekt. De meeste computers en laptops hebben een HDD met een snelheid van 7.200 RPM, een oudere HDD heeft nog vaak een snelheid van 5.400 RPM. Tegenwoordig zijn er ook HDD's met een snelheid van 10.000 of 15.000 RPM. Deze worden vaak in servers gebruikt. Doordat ze veel sneller draaien, maken deze ook meer geluid en verbruiken ze meer stroom.  
Het verschil in snelheid merk je amper bij het laden of schrijven van kleine bestanden, maar je merkt een duidelijk verschil bij de grotere bestanden.

Op dit moment maken bijna alle computers en laptops gebruik van een HDD met een SATA interface. De afkorting staat voor Serial Advanced Technology Attachment. Dit is de verbinding voor het transport van de data tussen de computer en de HDD door middel van een kabel. De snelheid van het transport is vanaf 1,5 Gigabits per seconde tot maximaal 6 Gigabits per seconde (1,5 GBit/s tot 6 GBit/s).

Op een HDD wordt dus alles opgeslagen. Hoeveel je erop kan zetten, ligt aan de opslagcapaciteit van de schijf.
Tekstbestanden nemen weinig ruimte in, afbeeldingen iets meer. Mp3 (geluidsbestanden of muziek) bestanden nemen nog meer ruimte in
en mp4 (video’s) nemen de meeste ruimte van je schijf in. Meestal wordt de opslagcapaciteit aangegeven in gigabytes of terabytes, een HDD kan tot meerdere terabytes oplopen en is daarom nog erg populair in computers.